amerika'da zencilerinin başlıca siyasal hareketlerinden biri. "kara iktidar" anlamına gelir.
simgesi
zenci topluluğunun, beyazlardan bağımsız siyasal güç kazanmasını amaçlar.
zencilerin ırkçı politika ve uygulamalara karşı verdikleri mücadelenin belli bir aşamasında ortaya çıkmıştır.
20. yüzyılın ilk yarısında, daha iyi yaşam koşulları arayan milyonlarca zenci, güneyden kuzeye ve batı'daki sanayi merkezlerine göç etti. zenciler buralarda daha geniş iş olanakları ve bir dereceye kadar daha yüksek bir yaşam düzeyi buldular. ama yine kötü şartlar altında gettolarda oturuyor ve düşük ücretli, zor işlerde çalışıyorlardı.
(bu haksızlıklar hakkında
(bkz: john q) filmini şiddetle tavsiye ederim. sağlık, iş, sigorta alanında yapılan haksızlıklar çok güzel anlatılıyor.)
1948-1960 yılları arasında, kuzey kentlerindeki zenci oylarının, ulusal seçimlerde belirleyici rol oynamaya başladı. özellikle truman ve kennedy'nin başkan seçilmelerinde, zenci oylarının rolü açıkça ortaya çıktı.
1950'lerin sonu ve 1960'ların başlarında gelişen zenci orta sınıfla birlikte, zencilerin toplumsal hakları için düzenlenen kampanyalar yoğunlaştı.
1964 yılında, her türlü uygulamada ırk ayrımının yapılmasını yasaklayan bir kararname kabul edildi.
bu dönemde ırk ayrımına karşı gelişen hareketlerin temel niteliği, barışçıl olmalarıydı. ama buna karşı olarak, barışçıl mücadele olumlu sonuç alamadı. bu durum zencileri, zorunlu olarak şiddete dayalı savunmaya yöneltti.
barışçı akımın en önemli temsilcisi
martin luther king'tir. o kadar barışçıl çalışmalar yapmış ki adama 1964 yılında
nobel barış ödülü'nü vermişler. ama bu adam bile 1968'de vurularak öldürüldü.
zenci hareketinin diğer büyük önderi
malcolm x de, 1965'te new york'ta öldürüldü. malcolm x'in kişiliği ve düşünceleri, barışçı hareketten, gerçek "black power" hareketine geçişin simgesi oldu.
3 yıl arayla bu barışçıl hak savunucu adamların öldürülmesi doğal olarak zenci halkı daha da ayaklandırdı.
hükümet, zenci hareketinin yeni girişimlerini başarısızlığa uğratmaya çalıştı. gösteriler sistemli bir biçimde engellendi, hareketin tüm yöneticileri tutuklandı, işkence gördü.
ama her şeye rağmen zenciler, dünyanın dikkatini çekmeyi başardı. sorunlarını kitlesel gösteriler düzenleyerek dünyaya haykırdılar. o zamanlar amerika nüfusunun %11'ini oluşturuyorlardı ama geri kalan nüfusa oranla zenciler arasındaki çocuk ölümlerinin %75 oranında olduğu, bir zencinin ortalama gelirinin aynı işi yapan beyaz vatandaşın maaşının sadece %60'ı olduğu isyan sonucu bütün dünyanın yüzüne çarpan acı gerçeklerden oldu.
onun dışında ellerinden gelen her alanda isyan ettiler. hiphop kültürünün temelleri de bu zamanlarda atıldı.
rap sayesinde dünyaya isyanlarını daha şiddetli duyurdular.
ayrıca
1968 mexico city olimpiyatları'nda
tommie smith ve
john carlos tarafından yapılan isyan bütün dünyanın ilgi odağı oldu.
1960'ların sonlarına doğru, black power hareketi,
balck panther party (kara panterler partisi)'nin doğmasına yol açtı.
kara panterler, ırkçılığa karşı politikalarını,
marksist ilkelerle birleştirmeyi amaçladılar.